در زبان پاسکال و به تبع آن دلفی، عملگرهایی برای اعمال محاسباتی در نظر گرفته شده است که در ادامه آنها را با ذکر مثالهایی بررسی می نماییم:
عملگر + (این عملگر هم بر روی اعداد و هم بر روی رشته ها عمل می نماید.)
این عمگر معادل عملگر جبری خود می باشد و برای جمع نمودن دو مقدار استفاده می گردد. مثال:
a + b
در قطعه کد بالا مجموع دو متغیر a و b محاسبه می گردد.
نکته: به دلیل اینکه این عملگر در دو زبان فوق بر روی رشته ها نیز عمل می نماید باید توجه داشت که اگر دو متغیر مذکور رشته ای باشند مقدار جواب الحاق دو رشته خواهد بود مثال:
اگر در متغیر a مقدار عددی ۱۳ و در متغیر b مقدار عددی ۱۸ وجود داشته باشد مقدار حاصل از a + b عدد ۲۱ خواهد بود ولی،
اگر در متغیر a مقدار رشته ای ali و در متغیر b مقدار رشته ای reza باشد مقدار حاصل از عبارت a + b رشته ی alireza خواهد بود.
عملگر – (این عملگر تنها بر روی اعداد عمل می نماید.)
این عملگر نیز مانند عملگر جبری خود می باشد که برای تفریق نمودن دو مقدار از آن استفاده می گردد.مثال:
a – b
در قطعه کد بالا مقدار متغیر b از مقدار متغیر a کم می شود.
اگر در متغیر a مقدار عددی 22 و در متغیر b مقدار عددی 14 وجود داشته باشد، مقدار حاصل از a – b عدد 8 خواهد بود.
عملگر * (این عملگر تنها بر روی اعداد عمل می نماید.)
این عملگر معادل عملگر جبری × می باشد که برای ضرب نمودن دو مقدار از آن استفاده می گردد. مثال:
a * b
در قطعه کد بالا حاصلضرب دو متغیر a و b محاسبه می گردد.
اگر در متغیر a مقدار عددی ۱۳ و در متغیر b مقدار عددی ۳ باشد حاصل عبارت a * b عدد 33 می شود.
عملگر / (این عملگر تنها بر روی اعداد عمل می نماید.)
این عملگر معادل عملگر جبری ÷ می باشد که برای تقسیم کردن مقادیر استفاده می گردد. مثال:
a / b
در قطعه کد بالا خارج قسمت تقسیم مقدار متغیر a بر مقدار متغیر b بدست می آید.
اگر در متغیر a مقدار عددی 1۰ و در متغیر b مقدار عددی ۴ موجود باشد حاصل عبارت a / b عدد اعشاری 2.5 می شود.
mod عملگر (این عملگر تنها بر روی اعداد صحیح کاربرد دارد.)
عملگر فوق برای بدست آوردن باقیمانده ی تقسیم دو عدد صحیح بر هم کاربرد دارد و نیز در جبر اعداد معادلی ندارد. مثال:
a mod b
در قطعه کد بالا باقیمانده ی تقسیم مقدار متغیر a بر مقدار متغیر b بدست می آید.
اگر در متغیر a مقدار عددی 1۰ و در متغیر b مقدار عددی 7 موجود باشد حاصل عبارت a mod b عدد ۳ خواهد بود.
div عملگر (این عملگر نیز تنها بر روی اعداد صحیح کاربرد دارد.)
عملگر div برای بدست آوردن خارج قسمت صحیح در تقسیم دو عدد صحیح بر هم کاربرد دارد. مثال:
a div b
در قطعه کد بالا اگر در متغیر a مقدار عددی 1۰ و در متغیر b مقدار عددی 7 باشد حاصل عبارت a div b عدد صحیح ۱ خواهد بود.
مثال های بیشتری در رابطه با mod و div:
5 mod 7 = 5 *
-12 mod 5 = -2
-12 mod -5 = -2
12 mod -5 = 2
12 mod 5 = 2
2 div 7 = 0
-2 div 7 = 0
-7 div 3 = -2
-7 div -3 = 2
7 div -3 = -2
7 div 3 = 2
نکته: به طور کلی در تقسیم علامت جواب نهایی از ضرب علامت دو عملوند استخراج می گردد، ولی در باقیمانده علامت عملوند سمت چپ همواره در جواب حاضر می گردد.
*باقیمانده ی عددی کمتر بر عددی بیشتر همواره خود عدد کمتر خواهد بود.